“Death is on the Other Shore”
Solo Show of T. Melih Görgün in Oratorio di San Ludovico, Venice
curators: Beral Madra, Camilla Seibezzi, Vittorio Urbani
June 18-July 18 2004
Press Release
T.Melih Görgün was born in Sinop (Turkey) in 1962. He lives and works in Istanbul. This project was born out of meetings with the artist in Istanbul last winter. Melih Görgün’s work for Venice deals with religion as a dialectical component of the globalisation process as well as with the religious issues and sensibility that have to do with everybody’s memory and identity; with general and personal history. Although he touches very personal issues, Görgün avoids the anecdotal by placing his discourse on a universal level. The show is a perceptive confrontation of the self and the other, within the frame of contemporary religions. The exhibition consists of video and sound works, presenting a confrontation among Cristianity, Islam and Judaism as well as the artist’s manifesto dealing with questions such as: “How do we face death? Are materialists investing in the spiritual condition after death? If not, does it mean that we are telling lies to ourselves in order to escape our inability to challenge death? Religions give a strong emphasis to death to empower themselves. What is death? Does the difference among religions make a difference in the status and conditions of death? Which religion has dictated the most magnificent death?” The artist will be present at the opening and will also introduce a co-produced dance performance by the famous Mevlevi (Dervish) choreographer Ziya Azazi (Wien). This show is co-curated by Beral Madra, Camilla Seibezzi and Vittorio Urbani. Produced by Nuova Icona.
A catalogue has been printed for the occasion with the contribute of Gelisim Creative (Istanbul), We thank gratefully for their contribution the Ministery of Culture and Tourism of Turkey (Ankara), Desteğiyle (Istanbul), Hotel delle Nazioni (Jesolo). And for their cooperation and Chameleon Events&PR (Istanbul).
Nuova Icona: see www.nuovaicona.org
******************************************************************************
Catalogue Text:
“Art is the beginning, the Alpha of religion, but it is also its end, its Omega”*
For thousands of years art and religion have collaborated and joined forces. Almost every religion in the world makes use of art to glorify, to idealize, and to convince people with narrative or abstract art froms. In the past, all religions used art as decoration, painting, sculpture, or architecture to transform the ordinary mundane to the extraordinary celestial. In fact the nature of religion and art are almost similar in their origins in respect of philosophy , and not quite definable criteria. Philosophically, since the beginning the art was a reminder of good, evil, life and death; it was magic united with religion that played a crucial role in thinking and imagination. Even in Modernism the correlation between religion and art insinuates a religious like sublimation. In his book “The Meaning of Art” Herbert read states that the priests and magicians of the religion are the same as creator artists and the function of art is to worship and tranquilize”. Paradox is that despite the antagonist approach of Modernism, in 20th century religion has played a key role in every aspect of life. From politics to economy, religious beliefs shaped and formed the societies, however, not always in a positive way, as it is expected.
All this is still the case in the age of globalization. However, artists of our time in contrast generally comment on religion critically and art is neither a tool for adoration nor a tranquilizer. When in the past religion dominated art-it commissioned it and used it as propaganda- now the artists use religion as a tool or signifier of their statements, particularly in making people aware of the source, nature and quality of their beliefs. Religion is now a central constituent of world politics, rather than a sublime partner to culture. As, after September 11, art is in urgent but unlucky situation to simulate and overshadow the image of the terror, and religions – whether it is Islam or Christianity – cannot claim for glorification and deification, the similarity and correlation of art and religion in their origins are severely damaged. Now, it is high time to re-think on religion through art. In 1842 Max Stirner indicated that art is the beginning, the alpha of religion, but it is also its end, its omega. Nevertheless, this end- hardly expected by Stirner – appeared in 1980’s when controversial post-modern works dealing with symbols and philosophical aspects of Christianity from Joseph Beuys to Bill Viola, or works questioning the authority of the prophet and the cleric from Andres Serrano to Maurizio Cattelan proposed serious breaking points in the relationship of religion and art.
In this sense, this exhibition in Oratorio San Ludovico is a proposal of encounter with three religions Christianity, Islam and Judaism seen and interpreted by both the artist and the viewer, according to the perceptive nature of the installation. Venice with its historical and religious memory not only presents the perfect background for this project, but also reveals the struggle of a city where the past and the present revolve into a complexity; a complexity in which the religion and art play a crucial role.
The exhibition will bring the leader figures – in fact professional actors – of religions to confront each other in Oratorio di San Ludovico, initially a religious space now a meeting point of cultures. Even not in an intelligible way, intensely preaching the religious dictums, their attitudes reflect the insistent attitude of religions towards the collective conscious and individual identity, which is frequently happening in our times. The material of the exhibition is mainly an audio-visual installation as the enunciation of religions and the artist’s manifesto. The performance at the opening, which is choreographed by Mevlevi choreographer Ziya Azazi weighs up the possibility of an alternative philosophy to the main belief.
The title “The death is on the other shore” is emanating from the manifesto of the artist, which is primarily an attempt of juxtaposition of the self and the other within the religious conditions of today’s world. Görgün makes us aware that we have to re-think about the role of the religion in today’s worldwide processes of change alternatively labelled globalisation, internationalisation and transnationalisation. The process of globalisation in economy, politics, culture and religion is visible and we openly discuss their legitimacy or damage. The manipulation and tension between forces related to these fields lead to submission or resistance. This dynamic connection or destroying antagonism between globalisation and religion calls forth a renewed self-reflection in respect of the difference between the attitude of the state and the individual towards discriminating religious dictums. It might be of particular interest to focus upon the religions role at the centers, where the strategies lead to a new polarisation and the margins of globalisation where multi-religious societies prevail. How can an individual submitting or resisting to the confusing ambiguities of the globalisation capture the changes and transform it to a positive energy or to a self-determined position? This work discreetly creates the ambiguous environmet to react to this question.
As a gifted and accomplished artist, Melih Görgün is dealing with conformity and apathy of the people in viewing the external conditions – in this case religion as a global polarisation – that define and control their life. With his works he has been adding a different angle to the large body of art with political perspective in Turkey, all the while focusing on specific social and political themes of the 1990s. He has an assertive commitment to a socially conscious artistic vision and a persevering capacity to express a new critical perspective on political topics and social concerns.
From early 90’s to the present, Melih Görgün’s work displayed political influences and conscioussness, owing it to the unsafe position of his generation during the 80’s. A Black Sea coastal town, where he was born in 1962 and tumultuous experiences during his student years in 1980’s have fostered his personal dedication to using art as his most effective form of personal communication.
His opposing attitude towards Turkish-Islamic fundamentalist movement in Germany where he started his university studies in 1980 was misinterpreted by the German officials and he was deported back to Turkey. A stamp on his passport has outlined his life. This incident solidified his political stance, informed him with a deeper knowledge of major contemporary political struggles, encouraging him to use his art as a tool for conscioussness. The role of the religion in the individual’s life became one of his topics, even at that early date.
After 1980 Görgün was well trained formally in the graphic arts and fine arts in Turkey. He received his MA at Marmara University. Currently he is teaching in Mimar Sinan Fine Arts University, Department of Graphic Design. Since 1992 he is regularly exhibiting his works in solo shows, participating in group shows and curating exhibitions of young and upcoming artists.
Görgün’s significant artworks such as “TorsIkon” (1994, City Museum Sinop and Zone Gallery, Ankara) , “The Coal” (1995, City Gallery, Ahlen, Germany), “Ik=Ikoon” (1996, Huis der Kunsten, Brugge, Belgium), “Seal” (1997 Siyah Beyaz Art Gallery and 1998 Galerie Pjotr, Tilburg, Netherlands), “I am Another” (1999, Kunstpavillion, Munich) and “Violence”(2002, Stadthaus Galerie, Münster) combine a variety of forms with perceptive social commentary. Using photography, sound, performance and mixed media installations, he has produced a notable body of artworks that engage his viewers and encourage them to think seriously about the fragile position of the individual within the paradoxes of today. He is regularly addressing the ongoing problems of the individual struggling against the effects of nation state ideologies and set of laws, discrimination and abuse of races, cultures, genders and he indicates particularly the children as the most affected individuals. His works are psychologically perceptive and communicates an understanding to the individual’s inner turmoil. On one level, the the works express a universal feeling of emotional pain, on another the comprehension of the savage consequences of a hostile social and economic environment. In most of these works one can recognize the presence of legal documents, seals and stamps as signs of official interference and digitally manipulated troubled images of past wartime children and his own images as a happy child.
Beral Madra / May 2004
* Max Stirner, Art and Religion* translated by LawrenceStepelevich [“Kunst und Religion” appeared in June of 1842 in the radical Rheinische Zeitung,before Marx became its editor. In this translation, all italics and other important grammatical features are those of the original text. (Ed./Tr.)] Online Text.
****************************************************************************
“Sanat, dinin başlangıcı Alfa’sıdır, ama aynı zamanda sonu, Omegası’dır da.”*
Sanat ve din binlerce yıl işbirliği yaptı, güçlerini birleştirdi. Dünyadaki hemen her din insanları inandırmak için sanatı kullanır; anlatımcı ya da soyut biçimlerle dinin yüceltilmesini ya da ülküselleştirilmesini sağlar . Böylece, yakın geçmişe kadar dinler sanatı dekorasyon, resim heykel ya da mimari olarak kullanarak sıradan dünyasal olanı olağanüstü semavi olana dönüştürdüler. Gerçekte felsefe ve tam olarak tanımlanamayan ölçütleri açısından bakıldığında din ve sanat nerdeyse aynı kaynaktan çıkmıştır. Felsefe açısından sanat başlangıcından bu yana iyiyi, kötüyü, yaşamı ve ölümü işaret eder; düşünce ve düşlemde de dinle birleşmiş büyü önemli bir rol oynar. Modernizmde bile din ve sanat arasındaki benzerlikte üstü kapalı bir dinsel yüceltme söz konusudur. “Sanatın Anlamı” kitabında Herbert Read dinlerdeki papazlar ve büyücülerle yaratıcı sanatçıların aynı olduklarını, sanatın işlevinin de tapmak ve yatıştırmak olduğunu ileri sürer. Çelişkiye bakın ki, Modernizm’in dine çatışkıcı yaklaşımına karşın 20.yy’da dinler yaşamın her yönünde etkin oldu. Siyasetten ekonomiye dinsel inançlar toplumları biçimlendirdi ve değiştirdi; kuşkusuz her zaman beklendiği gibi olumlu yönde değil.
Bunlar küresellik çağında da geçerli. Ne ki, günümüz sanatçısı genelde dini özgürce eleştiriyor ve sanat da artık ne bir kutsama ne de bir yatıştırma aracı. Geçmişte din- sipariş ederek ve propaganda aracı olarak kullanarak – sanata egemense, bugün sanatçılar dini, özellikle insanları inançlarının kaynağı, doğası ve niteliği üstüne bilinçlenmeye çağıran söylemlerinin göstereni ya da aracı olarak kullanıyorlar. Din şimdi, kültürün ortağı olmaktan çok, dünya siyasetinin odağındaki çelişkili bir olgu. 11 Eylül’den sonra sanat terör imgesini gölgelemek ya da taklit etmek konusunda acil ama talihsiz bir konumdayken, dinler – ister Hıristiyanlık olsun ister İslam- yüceltme ve tanrılaştırmaya talip olamazken, sanat ve dinin özgün benzerliği ya da aynılığı ciddi olarak yara almıştır.
Şimdi, sanat yoluyla din üstüne düşünmenin tam zamanıdır. Max Stirner 1942’de sanatın dinin başlangıcı alfa’sı, ama aynı zamanda sonu, omegası olduğunu söylemişti. Ne ki bu son, 1980’lerde Stirner’in hiç beklemediği bir biçimde çelişkili post-modern işlerle ortaya çıktı: Joseph Beuys’dan Bill Viola’ya Hıristyanlığın simgeleri ve felsefi özellikleri irdelendi, Andres Serrano’dan Maurizio Cattelan’a peygamberin ya da din adamlarının yetkesi sorgulandı. Bu işler sanat ve din arasındaki ilişkide ciddi kırılma noktaları oluşturdu.
San Ludovico kilisesindeki bu sergi bu bağlamda yerleştirmenİn algıyı zorlayan doğasına uygun olarak sanatçı ve izleyici tarafından görüldüğü ve yorumlandığı gibi, Hıristiyanlık, İslam ve Musevilik gibi üç dinle, bir karşılaşma önerisidir. Tarihsel ve dinsel belleğiyle Venedik bu proje için yalnız mükemmel bir arkaplan değil. Bu kentte geçmiş ve bugün içiçe geçerek çatışkılı bir karmaşa oluşturuyor; sanat ve din hala önemli bir işlev taşıyor.
Yapıt profesyonel oyuncular tarafından canlandırılan din adamlarını eskiden dinsel bir mekan, ama şimdi kültürlerin buluştuğu bir yer olan San Ludovico kilisesinde karşı karşıya getiriyor. Bu din adamların konuşmaları- çok anlaşılır olmasa bile – günümüzde sık sık rastlandığı gibi yoğun bir vaazın ve davranışın ortak bilince ve bireysel kimliğe yaptığı etkiyi yansıtıyor. Serginin malzemesi dinlerin bildirisi ve sanatçının manifestosu olarak görsel-işitsel bir yerleştirmedir. Koreografisi Mevlevi Ziya Azazi tarafından yapılan açılış performansı ise temel inançlar yanında alternatif felsefenin olanaklarını ortaya koymaktadır.
“Ölüm karşı yakada” başlığı sanatçının temelde günümüz dinsel koşulları içinde kendisi ve ötekini karşı karşıya getiren manifestosundan kaynaklanmaktadır. Görgün, küresellik, uluslararasılaşmak ve uluslaraşırılaşmak denilen dünya çapındaki değişim sürecinde dinlerin rolü üstüne yeniden düşünmek zorunda olduğumuz konusunda bizi uyarıyor. Ekonomi, siyaset, kültür ve dindeki küreselleşme görünür durumda ve biz bunların meşruluğu ve zararları üstüne konuşuyoruz. Bu alanlara ilişkin güçler arasındaki düzenlemeler ve gerilimlere boyun eğiyoruz ya da karşı çıkıyoruz. Küresellik ve din arasındaki dinamik bağ ya da yıkıcı çatışkı ayrımcı dinsel öğretilere karşı devlet ve birey arasındaki ayrım açısından yenilenmesi beklenen bir düşünme biçimi gerektiriyor. Yeni kutuplaşmaların oluştuğu küresellik merkezlerinde ve çok-dinli toplumların varlıklarını sürdürdüğü küresellik çeperlerinde dinlerin oynadığı farklı oyunları öğrenmek çıkarımızadır. Küreselliğin akıl karıştıran çelişkilerine boyun eğen ya da karşı koyan birey değişimleri nasıl kavrayabilir ve bunu nasıl pozitif enerjiye dönüştürebilir ya da kendi hakkında karar verici bir duruma gelebilir? Bu yapıt, mütevazi bir biçimde bu soruya tepki göstermek için çelişkili bir ortam sunuyor
Yetenekli ve başarılı bir sanatçı olarak Melih Görgün insanların yaşamlarını belirleyen ve denetleyen – ki bu durumda kutuplaşmış dinlerden söz ediyoruz – dış etkenlere karşı itaatkarlığı ve ilgisizliği ile uğraşıyor. Görgün 1990’dan bu yana özel toplumsal ve siyasal konulara yoğunlaşan yapıtlarıyla Türkiye’deki siyasal perspektifli geniş yapıt topluluğuna farklı görüş açılarıyla katkıda bulunuyor. Onun toplumsal açıdan bilinçli bir sanatsal görüye iddaalı bir bağlılığı var ve siyasal ve toplumsal konularda yeni eleştirel görüşleri azimle savunuyor.
90’lı yılların başından bu yana Melih Görgün’ün işlerindeki siyasal etki ve bilincin nedeni onun kuşağının 80’li yıllardaki güvencesiz durumda temellenmektedir. 1962’de doğduğu Karadeniz kenti ve 1980’lerdeki öğrencilik yıllarındaki çalkantılı deneyimler onun sanatı kişisel iletişiminin en etkili aracı olarak benimsemesine neden oldu.
1980’de üniversite eğitimine başlamak üzere gittiği Almanya’da Türk-İslam köktendinciliğine karşı tavır almasının Alman makamlarınca yanlış anlaşılması sonucu bu ülkeden sınırdışı edildi ve Türkiye’ye geri döndü. Pasapartondaki bir mühür yaşamını değiştirdi. Bu olay onun siyasal duruşunu pekiştirdi, çağdaş siyasal mücadeleler konusunda onu aydınlattı ve sanatını bir bilinç aracı olarak kullanmaya yöneltti. Daha o dönemde bireyin yaşamında dinin rolü onun konularından birisi oldu.
1980’den sonra, Görgün grafik ve güzel sanatlar eğitimini Türkiye’de tamamladı, Marmara Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı; şimdi Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Grafik Tasarım Bölümünde ders veriyor. 1992’den bu yana kişisel sergilerini açıyor, grup sergilerine katılıyor ve genç sanatçılarla sergiler düzenliyor. Görgün’ün “TorsIkon” (1994, Sinop Kent Müzesi ve Zon GaleriAnkara) , “Kömür” (1995, Ahlen Kent Galerisi, Almanya), “Ik=Ikoon” (1996, Sanatlar Evi, Brugge, Belçika, “Mühür” (1997 Siyah Beyaz Sanat Galerisi ve 1998 Galerie Pjotr, Tilburg, Hollandas), “Ben Başkasıyım” (1999, Kunstpavillion, Münih) and “Şiddet” (2002, Stadthaus Galerie, Münster) gibi önemli yapıtları toplumsal algıyı hedefleyen çeşitli biçimleri biraraya getirir. Fotograf, ses, performans ve karışık teknik yerleştirmeler kullanarak, izleyiciyi hedefleyen ve onu günümüz çelişkileri içindeki kırılgan bireyin durumunu düşünmeye yüreklendiren önemli yapıtlardır bunlar. Ulus devlet ideolojisi ve yasalarının etkisine, ırk, kültür, cinsiyet ayrımcılığı ve tacizine karşı çıkan bireyin sürüp giden sorunlarını ele alır ve özellikle çocukları en çok etkilenen bireyler olarak gösterir. Yapıtları psikolojiktir ve algıya seslenir; bireyin iç bunalımlarının anlaşılmasını önerir. Bir katmanda yapıtlar duygu yüklü bir acının evrensel ifadesini yansıtırken, başka bir katmanda düşmanca bir siyasal ve ekonomik ortamın yabanıl sonuçlarının anlaşılmasını ister. Bu yapıtların birçoğunda resmi müdahelelerin göstergesi olarak yasal belgeler, mühürler ve damgalar ve bilgisayarda değiştirilmiş fotograflar dikkati çeker; bu fotograflarda geçmiş savaşların hüzünlü çocukları yanında kendi mutlu çocukluğu yer alır.
Beral Madra / Mayıs 2004
* Max Stirner, Art and Religion* translated by LawrenceStepelevich [“Kunst und Religion” appeared in June of 1842 in the radical Rheinische Zeitung,before Marx became its editor. In this translation, all italics and other important grammatical features are those of the original text. (Ed./Tr.)] Online Text.
****************************************************************************
“Ölüm Karşı Yakadadır”
Venedik’in Dorsoduro mahallesinde, motor trafiğine açık bir kanalın üstündeki çıkmaz sokaklardan birindeyiz. Venedik’li bir aileye ait terkedilmiş küçük bir kilisede Melih Görgün’ün video ve ses yerleştirmesini izliyoruz. Karanlık mekânın mihrabına yansıyan görüntülerde din adamı imgeleri üstüste biniyor. Derin bir nefes sesine eşlik eden anlaşılmaz dua sesleri giderek yükseliyor. Din adamlarının duaları- çok anlaşılır olmasa bile – günümüzde sık sık rastlandığı gibi yoğun bir vaazın ve davranışın ortak bilince ve bireysel kimliğe yaptığı etkiyi yansıtıyor. Beklenti doruktayken göz kamaştırıcı bir ışık ve bir patlama sesi ile izleyiciler irkiliyor. Ortalık karanlığa gömülüyor ve yeni bir müzik sesi yükselirken parlak bir ışık yerdeki al saten eteği aydınlatıyor. Enstalasyon Ziya Aziz’in eteği giyerek dönmeye başlamasıyla bir performansa dönüşüyor.
Nuova Icona galerisine ait San Ludovico kilisesindeki bu sergi, yerleştirme ve performansın algıyı zorlayan doğasına uygun olarak, sanatçı ve izleyici tarafından yorumlandığı gibi, Hıristiyanlık, İslam ve Musevilik gibi üç dinin içiçe geçmesi önerisidir. Tarihsel ve dinsel belleğiyle Venedik bu proje için bulunmaz bir arkaplan. Bu kentte geçmiş ve bugün içiçe geçerek çatışkılı bir karmaşa oluşturuyor; sanat ve din yanyana hala önemli bir işlev taşıyor.
Serginin malzemesi dinlerin bildirisi ve sanatçının manifestosu olarak görsel-işitsel bir yerleştirmedir. Koreografisi Mevlevi Ziya Azazi tarafından yapılan açılış performansı ise temel inançlar yanında alternatif felsefenin olanaklarını ortaya koymaktadır.
Ölümün bütün canlılar için ortak gerçek olduğunu belirten “Ölüm karşı yakada” başlıklı bu işinde Görgün, küresel değişim sürecinde dinlerin işlevi üstüne yeniden düşünmek zorunda olduğumuz konusunda bizi uyarıyor. Ayrımcı dinsel öğretilere karşı devlet ve birey arasındaki ayrımın dinlerin önkoşulu olan barışçı felsefelerle bağdaşmadığını, küresellik ve din arasındaki çelişkili bağla ve yıkıcı çatışkıyla başetmenin yollarını öğrenmek gerektiğini işaret ediyor. Yeni kutuplaşmaların oluştuğu küresellik merkezlerinde ve çok-dinli toplumların varlıklarını sürdürdüğü küresellik çeperlerinde dinlerin özüne inmek çıkarımızadır, diyor.
Nato toplantısı bağlamında Topkapı Sarayı’nda düzenelenen, ağırlıklı olarak geleneksel müziğe ve “modernist” yaklaşımlara yaslanan ve artık geçerliği olmayan bir “patch-work” özellikli post-modernliği yansıtan Lirik Tarih gösterisini TRT2’de izlerken, Görgün’ün sunduğu, metafor temelli bir iş bu bağlamda çok daha anlamlı ve etkili bir izlenim bırakırdı, diye düşündüm. Ne ki, bu tür “resmi” gösterileri düzenleyenlerin henüz günümüz üretimlerini değerlendir(e)mediklerini de biliyoruz.
Yakında “kardeş şehir” olması beklenen Venedik ve Istanbul arasında 90’lı yılların ortasından bu yana sanat ilişkisi yoğun olarak sürüyor; bu yalnız Venedik Bienalleri’ne katılım ile sınırlı değil. Nuova Icona galerisi yöneticisi Vittorio Urbani “by-pass” başlıklı projesiyle sürekli bir iletişim için bizlerle işbirliği yapıyor. 2001’deki Venedik Bienali’nde Nuova İcona “Itırlı Bahçe” sergisiyle Türkiye pavyonuydu. 2003 Istanbul Bienali’nde Maçka Sanat Galerisi Nuova İcona’nın bir sergisini sundu. Kardeş şehir olma sürecinde bireysel ve kurumsal ilişkilerin göz ardı edilmemesini umut ediyoruz.
Beral Madra/Temmuz 2004
